vrijdag 11 maart 2016

De kringloop van het leven

Glanzend hangen ze aan nylon draadjes: gouden sieraden ingelegd met edelstenen. Vele honderden jaren hebben ze verborgen gezeten in de aarde ergens bij een onbeduidend dorp. Ze zijn er met opzet verstopt in een kruik of met een dode meegegeven als grafgift. En nu zijn ze weer aan het licht gekomen en stralen in hun vitrine als toen in de Middeleeuwen.

goudschat van Wiuwert uit de zevende eeuw

Ik ben bij een expositie in Leeuwarden over Middeleeuws goud. De kostbare voorwerpen zijn omhoog gekomen bij het ploegen of bij het afgraven van Friese terpen. Deze hoogten, ooit gebouwd om mensen te beschermen tegen het water, verbergen heuse schatten.

De sieraden zijn heel verfijnd gemaakt en met prachtige details. Sommige zitten vol symboliek. Deze sieraden en munten zijn door alle eeuwen heen bewaard gebleven. Ze geven ons een inkijkje in een ver en onbekend verleden. 

Wat die mensen in dat verre verleden en mij met elkaar verbindt, is dat we van mooie dingen houden.  Het ontroert mij dat er mensen zijn geweest die deze ringen aan hun vinger droegen, deze spelden op hun kleding.

Veel sieraden van toen zijn van hand tot hand gegaan en op een gegeven moment omgesmolten tot iets nieuws. Goud is een kostbare grondstof en wordt steeds opnieuw gebruikt. Misschien, suggereert de tekst bij de expositie, is dat goud wel terechtgekomen in de ring die jij nu om je vinger draagt. 

fibula uit Wijnaldum, 600 na Chr

Doordat ik nu naar die oude sieraden kijk, ben ik met hen verbonden die deze sieraden gedragen hebben. Maar ook op die andere manier ben ik met hen verbonden: door de kringloop van het leven. Alles wat er nu is, was eerst iets anders. De dingen krijgen een nieuwe vorm, veranderen met de tijd. Het goud van mijn ring is ooit ontstaan diep in de grond, opgegraven, gesmolten en omgesmolten, door vele handen gegaan en nu een ring aan mijn vinger. Zo word ik bepaald bij de eeuwenlange geschiedenis waar ik - even - deel van uit mag maken. Wie weet waar het goud van mijn ring ooit weer terecht zal komen.

De Friese terpen: vol verborgen schatten, stille getuigen van een ver verleden. Laten we zó leven dat er voor wie na ons komen ook schatten te vinden zijn. En dan bedoel ik geen nucleair afval of chemische vervuiling in de grond. Wat willen we de generaties na ons nalaten? Laten dat dingen zijn waar ze zich over kunnen verwonderen en waar ze blij van worden – zoals ik daar in Leeuwarden. Laten dat dingen zijn waar zij weer mee vérder kunnen: dat de kringloop van het leven door kan gaan!



De expositie 'Goud - gevonden schatten uit de middeleeuwen' is nog tot 6 juni 2016 te zien in het Fries Museum in Leeuwarden. Aanbevolen!