Dorp in de kijker

Het is een klein Fries dorpje. Een kerk, een paar straten en natuurlijk: water. Langs het water een rij oude huisjes, en in het water schommelende zeilbootjes. We zijn er met de auto in een tel doorheen gereden.

Ons oog valt op een aankondiging: Tjerkwerd te kijk. De volgende keer dat we door het dorp komen, kijken we dus beter. Dan blijkt dat we onze ogen uit kunnen kijken. Want bij bijna alle huizen staat een kijkdoos in de vensterbank, en bij andere huizen hebben mensen hun hele raam verbouwd tot een grote kijkdoos.

Nieuwsgierig geworden gaan we op onderzoek uit. 'Tjerkwerd te kijk', lezen we, 'een kijkdozenroute'. In de huiskamer-kijkdozen tonen dorpsbewoners voorwerpen waaraan ze gehecht zijn. De doos is zichtbaar geplaatst achter het raam of in de tuin

We lopen het hele  dorp af. Al gauw zien we hoe het werkt. Bij ieder huis dat meedoet is het symbool van de kijkdozenroute opgehangen. Ieder heeft de kijkdoos op heel eigen wijze vormgegeven. Er is een tekst bij opgehangen met uitleg.

We zijn nieuwsgierig en gaan de huizen langs. We gluren door de ramen, iets wat je anders juist nooit zou doen. Nu mag het: je mag het tuinpaadje op lopen en naar binnen kijken. Vooral als een huis een wat diepere voortuin heeft, voel ik wel wat een drempel. Maar de kijkdozen zijn bedoeld om te bekijken en dus overwinnen wij onze gène.

De kijkdozen geven een inkijkje in de levens van de dorpsbewoners. Sommigen zijn echte verzamelaars: beeldjes van vogels, oud kinderspeelgoed, vogeleieren … Anderen hebben een groot gevoel voor historie en laten iets zien van de geschiedenis van hun huis of familie. Weer anderen hebben een passie voor fotograferen, schilderen of vissen. Sommige dozen zijn gemaakt door volwassenen, andere door kinderen.

in een van de kijkdozen
een verzameling vogels

In een van de dozen het gips van een kind dat met klompvoetjes geboren was. Aan de ene kant van de doos staan de woorden: angst, spanning, onzekerheid. Aan de andere kant: opluchting, tevreden, dankbaar. Een foto van het kind dat inmiddels lopen kan, laat de vreugde om de geslaagde behandeling zien.

Een dorp waar je niemand kent, begint zo ineens tot leven te komen. Je proeft iets van de emoties van de bewoners, van hun levensverhaal en hun dagelijks bestaan. Het is bijzonder hoe mensen op deze manier iets van zichzelf, van hun passie, van hun interesses laten zien. Waarin een klein dorp toch maar weer groot in kan zijn!

Het brilletje van een grootmoeder

Een ronde, bruine montuur – het brilletje van zijn grootmoeder. Een vrouw met een rotsvast geloof, elke middag las zij lange tijd in haar gebedenboek. Zij bad voor haar echtgenoot, haar kinderen. Als je nu zo'n oud gebed leest, ben je verbaasd. Hoe anders dachten en geloofden mensen toen.

Aan het begin en einde van elke kerkenraadsvergadering deelt een van ons iets: een mooi gedicht, een tekst die aanspreekt of een lied om samen te zingen. Vanavond liggen het brilletje en het gebedenboek van een oma in onze kring.

een afbeelding van pixabay

Onze voorouders keken door een andere bril dan wij. Ook mijn voorouders hadden een heel ander leven dan ik en keken anders naar de dingen. Bij de spullen van mijn oma vonden we ook dergelijke gebedenboekjes. Het rollenpatroon tussen mannen en vrouwen stond heel erg vast: de man het hoofd en de vrouw gehoorzaam. Mijn haren gaan ervan overeind staan. Zo is het heel lang geweest en helaas op vele plekken nog.

Tegelijkertijd is het bijzonder hoe mensen toen vanuit een groot godsvertrouwen leefden. Dat rotsvaste geloof van onze voorouders, dat hen kracht en troost gaf, was iets kostbaars.

een afbeelding van pixabay

Aan het einde van de vergadering staat niet het brilletje van grootmoeder, maar de eigen bril van het kerkenraadslid centraal. Hij zegt: 'Tussen rotsvast geloof en ongeloof zit een groot grijs gebied van vermoeden, twijfelen, vragen stellen en zoeken'. Wij bekijken de wereld weer met onze bril en veel wat voor onze voorouders vanzelfsprekend was, is dat niet meer.

Wat mij betreft ben ik blij dat de verhoudingen tussen mannen en vrouwen veranderd zijn. Dat ik kon studeren, een eigen baan heb, dat ik zelf keuzes kan maken en dat mijn man en ik alle beslissingen samen overleggen en tot een gezamenlijk besluit komen.

Ook in het geloof is veel veranderd. Ik lees de bijbelverhalen niet als historie, maar als verhalen vol diepere lagen en symboliek. Het zijn voor mij verhalen over vreugde en verdriet, angst en hoop, over liefde, trouw en toekomst. Mijn eigen vragen en twijfels, hoop en verwondering herken ik in deze oude verhalen.

Zo leef ik ergens in het 'grijze' gebied dat in mijn beleving heel veelkleurig is. Door onze eigen bril mogen wij kijken naar onze wereld en zoeken naar wat goed is en toekomst geeft. Dwars door twijfels en vragen heen kunnen we af en toe een antwoord vinden. Huub Oosterhuis noemt het: 'Zien, soms even'.

Laten we zo gaan in dat oude spoor, onze voorouders achterna, maar met onze eigen bril op en in alle veelkleurigheid van deze tijd. Op zoek naar sporen van het goddelijke, in liefde en trouw.