donderdag 10 augustus 2017

Vele stijlen. Eén schilder. Wat een inspiratie!

Vandaag heb ik een inspiratiedag. Gewapend met een voordeling treinkaartje en mijn rugzak stap ik in de trein naar Den Haag. Dankzij de uitvinding van de laptop en de stiltecoupé kan ik eerst een paar uur ongestoord en geconcentreerd aan het werk. Terwijl het landschap aan mij voorbij trekt, denk ik na en schrijf ik teksten.

Met een OV fiets doorkruis ik Den Haag, eerst tegen de wind van zee in. Mijn doel is het Gemeentemuseum met de expositie: 'De ontdekking van Mondriaan'. De tentoonstelling geeft de ontwikkeling van de schilder Mondriaan weer, beginnend bij een in realistische stijl geschilderd stilleven met appels en eindigend met het beroemde 'Victory Boogie Woogie'.


Mondriaan schildert wat hij ziet, naar de natuur. Eerst zien we schilderijen van was aan de lijn, van een kind voor een boerderijtje. Dan bomen aan het water, wilgen met zon, een zomeravond. Hij geeft de indruk weer die dat landschap bij hem achterlaat en roept daarmee een bepaalde stemming op. Gaandeweg ontwikkelt hij zich: hij maakt schilderijen met een bijzondere vlakverdeling, bijvoorbeeld met een heel hoge horizon. Dan beginnen de kleuren te veranderen van donkerder naar steeds helderder en feller. Hij schrijft dat hij voelt dat de schilderkunst een nieuwe manier moet vinden om de schoonheid van de natuur weer te geven.


In de verdere ontwikkeling van Mondriaans kunst worden lijnen, met name horizontale en verticale, belangrijk. Want volgens Mondriaan komen deze twee tegengestelde krachten overal voor en vormt juist deze tegenstelling alles, het 'leven'. Hij schildert abstracte duinlandschappen en bomen. Tenslotte werkt Mondriaan met vlakken in primaire kleuren en zwarte lijnen. Hij is uiteindelijk met die kunst het meest bekend geworden. Zijn laatste schilderij, waar hij nog mee aan het werk was toen hij stierf, is een schilderij vol kleine gekleurde vlakjes en is later 'Victory Boogiewoogie' gaan heten.


Als je zo door de tentoonstelling loopt, is het niet voor te stellen dat al deze zo verschillende kunst door één en dezelfde schilder gemaakt is. Je zou eerder denken dat hier werk hangt van vijf verschillende mensen. Het is indrukwekkend dat iemand zich zo heeft ontwikkeld: steeds een nieuwe stap, steeds een nieuwe stijl. Dat moet je durven. En je moet er dingen voor los laten. Mondriaan doet dat zelfs wel heel letterlijk: op een gegeven moment verkocht hij zijn werk, verbrak zijn verloving en vertrok naar Parijs.

Wij mensen blijven vaak in dezelfde kringetjes ronddraaien. Vaak beseffen we het niet. Of we willen wel anders, maar durven niet. Want dingen loslaten is niet makkelijk. Het vertrouwde en bekende geeft zekerheid en dat hebben we als mens nodig. Maar voor nieuwe ontwikkelingen is ruimte nodig, moet je de beschutting van het vertrouwde los laten. Mondriaan laat zien dat dat kan. Wat een inspiratie!


Op mijn OV fiets ga ik via een andere route weer terug. Nu rijd ik door parken en langs water, met de wind in de rug. Met deze inspiratie kan ik naar mijn dagelijkse leven terug. Ook daar liggen kansen om nieuwe stappen te zetten en mij te ontwikkelen.


'De ontdekking van Mondriaan' is nog te zien t/m 24 september 2017. Zie: www.gemeentemuseum.nl